Ասմունքներ

Այդ ես չեմ, որ սիրեցի քեզ,
այլ դու ես, որ սիրեցիր զիս։
Այդ ես չեմ, որ հավատացի,
այլ դու հավատացրեցիր զիս։
Այդ ես չեմ, որ փրկվեցի,
այլ դու ես, որ փրկեցիր զիս։
Այդ ես չեմ, որ սրբվեցի
այլ դու ես, որ սրբեցիր զիս։
Այդ ես չեմ, որ մեղանչեցի,
այլ դու ես, որ ընտրեցիր զիս։
Այդ ես չեմ, որ քեզ հուսացի,
այլ դու, որ զիս համբերեցիր։

Եկեք, որ հարգենք պահն այս վեհորեն
թող լռությունը կանչի լսողին
եկեք խոնարհվենք, ոչ ինչպես նորեն,
այլ մի նոր ձևով զգանք սրբորեն։
Ու թող որ իշխի զգացմունքն հուշերին,
ոմանց հուշերը զգացմունքներին,
որ չխախտվի անդորրված ներկան,
որ միշտ հասկանանք ու միշտ հասկացվենք
ու չվշտացնենք, որ չվշտանանք
ու զգույշ անցնենք, որ չզգուշացնենք,
որ նմանապես չդատապարտվենք։

Ես քո փափագն եմ մորմոքում,
դու իմ մորմոքն ես փափագում,
էլ ինչպե՞ս ենք իրար սիրում,
երբ հակառակն ես խորհում։

Ես քեզանում բացահայտված,
դու ինձանում անբացահայտ.
էլ ինչպե՞ս ենք շարունակում,
երբ միայն դու ես ընթանում։

Ես քո խավար հոգում մի լույս,
դու իմ հոգում մի մթություն.
էլ ինչպե՞ս ենք հարաբերվում,
երբ չկա համատեղություն։

Եվ կնստես միայնակ,
կմտածես օրերով
և կփնտրես շարունակ
ու կտխրես կարոտով։

Գիտեմ՝ սիրտդ քարացած
և թե հոգիդ որբացած
կտանջվես, իմ անգին,
մեր անցյալի հուշերով։

Կվերհիշես, կլացես,
մենությունդ կանիծես,
արցունքները մեր սիրո,
կհեղեղեն քեզ նորից։

Ճիշտ է, հիմա ես որքան ինձ խաբելով քեզ խնդրեմ,
թե մոռացի’ր, սիրելիս,
կյանքի օրենքն է այդպես,
Միևնույն է, լավ գիտեմ, որ ժպտաս էլ կթախծես։

Դե ինչ, պիտի բաժանվեմ առժամանակ քեզանից,
գուցե կրկին հանդիպենք,
մի’ լա, տխուր եմ, գիտես։

Մենավոր եմ ես այսպես,
որ գնում եմ առանց քեզ,
մենավոր ես դու այնպես,
որ մնում ես առանց ինձ։

Գալիս ու գնում են,
գնում ու գալիս են,
չգիտես ծաղրու՞մ են
թե՞ իրոք լալիս են։

Երբեմն խնդում են,
երբեմն հեկեկում են,
կարծես թե իրոք
ինչ-որ բան զգում են։

Քիչ առաջ ուրախ էին,
իսկ հիմա տխուր են,
գուցե սպասման մե՞ջ են,
վերջը կանխազգում են։

Գինինե’ր բերեք իմ գինով յարին,
թող որ չտխրի սիրտդ, ի’մ սիրուն։
Խմի’ր խնդությամբ թուրմը խաղողի,
ըմբոշխնի’ր հացը հանապազօրի։
Եղի’ր ինձ համար, ինչպես երազում,
կլինեմ քնար ես քո երգերում։
Եղի’ր ինձ համար, ինչ Տերն է ասում,
կլինեմ ես քեզ, ինչ սերն է ասում։

Ի՞նչ է արդյոք միտքը խոսքի
ու մասնիկը բանաձևի,
փոքրը, մեծը ու միջինը,
չափանիշը եռյակների
կամ սև սպիտակ երկյակների խմորումը,
ոլորտների հապավումը,
բոցից մի ծուխ, ծխից՝ քուլա,
ընդհանուրի տրոհումը։

Կլռեն մի օր երգերն իմ հոգու,
կլռեն մի օր կանչերն իմ ոգու,
կլռեմ մի օր կյանքովս անիմաց,
որ չիմացվեցի մարդուց մարդատյաց։

Կլռի մի օր իմ սիրտը լացող,
կլռի մի օր խիղճս հառաչող,
կլռեն մի օր վշտերս էլ ինձ հետ,
բայց չեմ վշտացնի մարդուն վշտաբեկ։

Կլռեն մի օր զգացմունքներս հին,
կլռեն ինձ հետ իմ չարն ու բարին,
կլռեն իմ մեջ սեր, կիրք ու թախիծ,
ու չեմ նախանձի ծնվողին երբեք։

Կլռեմ մահվան գրկում մարմնատենչ,
կլռեմ և չեմ վստահի մարդուն։
Կլացեմ թաքուն, կյանքից բախտածեծ
ու չեմ անիծի, կաղոթեմ Աստծուն:

Մասնագետի պես լրջադատորեն,
իմաստունի պես խոհագետորեն,
ընկերոջ նման պարզ ազատորեն,
սերն Աստվածային բացեց ինձ նորեն։
Ու սիրով բացվեց միտքս հանճարին,
և խնդաց հոգիս երեխայորեն,
երգեցի, պարեցի Աստծո առաջ խելահեղորեն,
փառաբանեցի Աստծուն ձեր առջեւ խելագարորեն։

Նայում եմ լուսնին,
և թվում է, թե գիշերն էլ խավարից է փախչում։
Նայում եմ կյանքին
և տեսնում եմ, որ ամեն խավարում մի լույս է ծնվում։
Նայում եմ հոգուն
եւ տեսնում եմ, որ ամեն տառապանք հույսով է սնվում։
Նայում եմ մտքին
եւ տեսնում եմ, որ ամեն մտածող լույսով է տեսնում։
Նայում եմ սերմին
եւ տեսնում եմ, որ հողում մեռնելով մի ծիլ է դառնում։
Բայց երբ նայում եմ մարդուն, չեմ տեսնում.
դե ինքս էլ մարդ եմ, տեսնել եմ ուզում։

Օտար եմ զգում ինձ հոգուս խորքում,
օտարության մեջ լքված ու անտուն,
օտար է հիմի ինձ ամեն զգացում,
օտար է նույնիսկ սերը այս երկրում։

Օտար, ինձ այնքան օտար եմ զգում,
արդեն եսս էլ ինձ խորթ է թվում։
Այնպես հզոր է կարոտդ իմ սրտում,
որ քեզնից հեռու հաղթված եմ, հլու։

Կարծես օտար եմ ես այս աշխարհում,
կարծես սխալ եմ, որ չեմ հասկացվում։
Կարծես բոլորն են ինձ հանդիմանում,
կարծես աշխարհն է հենց դեմքիս ծաղրում։

Կարծես ինձանից փախչել եմ ուզում,
սակայն չեմ կարող, ստիպված եմ հեռվում,
օտար երկրում անտեր մի ինչու,
անգամ լացս էլ օտար է հնչում.

Ապրում եմ կյանքս, հուշերով անցնում,
վաղվա հույսերով հավատքս սնում,
կարծես չենք եղել, նոր ենք լինելու,
գուցե երա՞զ էր, էլ չե՞մ տեսնելու։

Եռռում է ներսս, ուզում եմ գրել,
թեկուզ և գրչով, բայց արտահայտվել,
գրել, բողոքել, վիճել, գանգատվել,
մեզնի՞ց թե՞ թուրքից, քրդի՞ց թե բախտի՞ց,
իշխանությունի՞ց, թէ՞ -ություններից,
այս նոր սերունդի՞ց, թէ՞ անցյալներից,
չգիտե՛մ ումից, բայց գիտեմ մի բան,
որ ենթարկվել ենք ցեղասպանության,
խլվել է մեզնից մեր տունն հայրական,
մեր բույնն Արիական,
Բիթլիսն, Ադանան, Վանը, Սեբաստիան,
Ամբերդն, Էրզրումը,
լեռն Արարատյան,
մի ողջ Հայաստան,
հողը մեծն Հայքի,
սուրն Արամեի, ապա՝ Տիգրանի,
մեր արքայական անցյալն, ապագան,
դարձել ենք գնչու մի թափառական,
դարձել հարազատ համայն մարդկության.
հալածված բախտի՞ց, թե՞ մեր կարճ խելքից.
փաստն այն է, որ կախված ենք օդից,
ինչպես հսկա զանգ, այն էլ անլեզվակ,
քանի հարվածեն, այնքան կզնգանք,
բայց թե չենք գտնի երբեք արձագանք,
մինչև չզնգանք ինքնաարձագանք.

Մեզ ստիպեցի՞ն, գուցե խաբեցի՞ն,
մենք էլ ստիպվեցինք և կամ խաբվեցինք,
որ մինչ այսօր ստիպված մնացինք
մեր անտեր բախտից փախչող մի եղնիկ.

Առյուծ էինք,
սակայն, ավա՜ղ, «էինք» ոչ «ենք»,
ներկա՛ն է խոսում, լռվի՛ր պատմություն,
ներկա դրությամբ չունենք ինքնություն,
թե հարց ենք լուծում, օտարն է լուծում,
բան ենք որոշում, ուրիշից հարցնում,
(որը ծախվելու ու խաբար տալու Մի եղանակ է.)
ինքներես երբեք չենք կողմորոշվում,
մի բան էլ օտարից ենք պահանջում,
և այնպես դժգոհ կարծես պարտք է՝ ծո,
որ Նարեկացին ճիշտ չի հասկացվել,
և Կոմիտասն է մեր լացը լացել,
կարծես օտարն է մեզ դժբախտացրել,
կարծես թե նա է մեր տունը քանդել։

Այդպե՜ս է, սակայն մե՛նք էլ ենք մեղավոր,
մեր հլու կամքով դարձել ենք տկլոր,
բռնադատվել ենք մասամբ գլխիկոր,
լացով, աղոթքով վռնդվել Դեր-զոր,
լլկվել, մորթվել անճարությունով,
մի բան էլ Աստծուց դժգոհ մնալով,
մեր մեղքն ամենքին վերագրելով,
և մոռանալով,
որ Աստված մարդուն օժտել է ոգո՛վ,
ինքնության կամքո՛վ,
որ պայքարելով հաղթենք կռվելով,
թեկուզ մեռնելով, միայն թէ կռվով,
հավատքի ուժով,
հաղթության հույսով,
սիրո մոլուցքով, ամբողջ ջղերով,
կենսանյարդերով և էութապես ազգը սիրելով,
անկախն զգալով,
ողջ էությունով։
Ինքնասիրություն Ազգասիրություն
խորհեցեք մի պահ,
Շնորհակալությու՛ն։

Ի՞նչ է փառքը այս աշխարհի՝
նման հոգնած գիշերվան,
ո՞վ է տերն իր չունեցածի, որ երազում է ունայն,
ու՞մն է պատիվն անպարտվելի, որին պատվում են սակայն
սատանան ու փողն են դարի պատվոգիրն ունայնության,
ո՞րն է ճիշտը կեղծավորի երդմնազանց գիտության,
բանաձևն արդարադատի անմարդկային է նրան։
Ո՞վ է հանճար ոչնչության.
-հարու՞ստը։
-ոչ, սատանան։
սատանան հանճարն է ստի, հարուստն՝ անճար փրկության,
խիղճն է մեղքին քարոզ կարդում, որ կմեռնես մեղքությամբ,
մեղքն է «փորձիր» նախաբանով մատնել մարդուն փորձության,
սուրբը իր հոգին չի ծախի հանուն սրտի ցանկության,
որտեղ մարմինը կտենչա, հոգին չունի օթևան։
մեղքին երբեք մի՛ ցանկանա, սոված պահիր, թող սատկի,
անհավատին էլ մի գթա, խեղճությամբ քեզ կխաբի։
սատանան անեծքն է Աստծո,
սոված գայլը խիղճ չունի։
թե կշտացնես, հենց քո ձեռքով եղբորդ էլ կհոշոտի։
պոռնիկն է նա այս աշխարհի,
պոռնիկն ինքնություն չունի։
մի հավատա կխաբվես, դավաճան է, անհոգի,
գեղեցիկ է արտաքնապես, անզգա է, սեր չունի,
աչքերին նայիր, կմրսես,
ցուրտ է հայացքը օձի։
միայն սերը Աստվածային սառածը կհալեցնի,
սիրո ջերմով սառույցն հալիր,
կյանքի ջուրը առ խմի,
Աստծո փառքի սերմը ջրիր,
Հիսուսով այն կհառնի։
Համբարձվածի ձեռքը բռնիր,
քեզ հառնությամբ կապրեցնի։
սիրող սրտից ներում խնդրիր
լիությամբ կշնորհի։
երբ սիրում ես, էլ ի՞նչ գաղտնիք,
սերը գաղտնարան չունի։
Աստված է հենց սիրո լույսը,
այն ամեն բան կգտնի։
ենթարկվողի սխալն է իշխողի ճիշտն այս անգամ։
Աստծո սերը չունեցողը
չի ունենա արժան բան։